25.08.2016 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 6740 sayılı Kanun ile 28.03.2011 tarihli 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilmesine ilişkin yeni düzenleme yapılmıştır. Kanunun uygulanmasına yönelik diğer usul ve şartlar Müsteşarlık tarafından belirlenecektir.
Kanunun yürürlük tarihi;
Kanun 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Sisteme Dahil Edilecek Çalışanlar;
01.01.2017 itibariyle 45 yaşını doldurmamış SGK’lı çalışanlar ile kamu çalışanları kanun gereği otomatik olarak emeklilik planına dahil edilecektir.
Kanuna Tabi İşverenler;
Emeklilik planına dahil edilecek işyerlerini (Örn: 50’den fazla çalışanı olan işyeri şeklinde bir ayrım) belirlemeye yetkili Bakanlar Kurulu’dur. Henüz hangi işyerlerinin sisteme dahil edildiğine ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.
Ödeme Şekli;
Çalışan katkı payı, çalışanın prime esas kazancının %3’üne karşılık gelen tutar olup, Bakanlar Kurulu asgari olan bu tutarı iki katına kadar arttırmaya, %1’e kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye yetkilidir. Bu tutar işverence en geç, çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü bireysel emeklilik şirketine aktarılır. İşveren zamanında katkı payını yatırmaz ise çalışanın birikiminde doğacak parasal kayıptan sorumlu olacaktır. İşveren katkı payını ödemez ise idari para cezası ödemeye mahkum olacaktır. Bu kapsamda işverenler sıkı bir denetime tabi olacaktır.
Çalışan %3’lük orandan daha fazla katkı yapılmasını işverenden talep edebilir. Örneğin çalışanın prime esas kazancı 3.000,00 TL ise işverenin kesinti yaparak bireysel emeklilik şirketine yatırması gereken miktar 90,00 TL olacaktır. Çalışan ücretinden 200,00 TL kesilmek suretiyle katkı ödenmesini talep edebilir. Bu durumda işveren çalışanın talebini yerine getirmekle mükellef olacaktır.
Cayma Hakkı;
01.01.2017 tarihi itibariyle 45 yaşını doldurmamış çalışanlar otomatik olarak bu sisteme dahil edilecek ise de, emeklilik planına dahil edildiğinin kendisine bildirildiği tarihi müteakip 2 ay içinde sözleşmeden cayabilirler. Bu durumda ödenen katkı payları ve getirisi 10 iş günü içerisinde çalışana iade edilir.
Çalışan emeklilik sistemine dahil olduğu işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlarsa ve yeni işyerinde emeklilik planı var ise çalışanın önceki işyerindeki birikim yeni işyerinin çalıştığı bireysel emeklilik şirketine aktarılır. Yeni işyerinde emeklilik planı yok ise çalışan isterse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payını kendisi ödemeye devam edebilir, ya da emeklilik sözleşmesini sona erdirebilir. Ancak çalışan bu yöndeki talebini işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar bireysel emeklilik şirketine bildirmek zorundadır.
Çalışanlar kendi emeklilik planını kendileri seçememekte olup, işverenin anlaştığı şirketin emeklilik planına dahil olmak zorundadır.
Kanun öncesinde bireysel olarak emeklilik sistemine dahil olan çalışanların bu kanun uyarınca işveren tarafından sisteme dahil edilmeme imkanı bulunmamaktadır. Ancak istemeyen çalışanlar 2 ay sonra cayma hakkını kullanabilecektir. Çalışanların kendi BES’lerini yeni sisteme dahil etmesi de mümkün değildir. İstenirse otomatik sistemden caymayarak iki BES’e de dahil olabilirler.
Devlet Katkısı;
28.03.2011 tarihli 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu Ek 1.madde gereği %25 devlet katkısı geçerli olacak, ayrıca cayma hakkı kullanılmaması halinde sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere 1.000,00 TL devlet katkısı gerçekleşecektir. Emeklilik sisteminde 10 yıl kalan çalışana birikimin %5’i kadar ek Devlet Katkısı ödemesi yapılacaktır.
İlk 3 yıl içinde sistemden çıkanlar hiçbir şekilde devlet katkısını alamayacaklardır. 3 ila 6 yıl arasında sistemden çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15’ini, 6 ila 10 yıl arasında çıkanlar yüzde 35’ini, 10 yılı tamamlayanlar yüzde 60’ını alabileceklerdir. 10 yılı tamamlayıp bir de 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının tamamını alıp, emekli olabileceklerdir.